KONCERT: MAGICZNY LUBLIN JAGIELLONÓW w dniu 28.05.2019 r.

Wykonawca koncertu Zespół Muzyki Dawnej „La Folia” działający przy MDK2 w Lublinie. "La Folia" jest kameralnym zespołem instrumentalno-wokalnym działającym od wielu lat przy Młodzieżowym Domu Kultury nr 2 w Lublinie.

Tworzą go młodzi adepci muzyki klasycznej, uczniowie i absolwenci lubelskich szkół muzycznych; kierownikiem artystycznym i dyrygentem zespołu jest Piotr Gawryjołek.

Zespół wykonuje i popularyzuje przede wszystkim muzykę świecką i religijną  dawnych epok: średniowiecza, renesansu i baroku, a także dawne i współczesne kolędy (wykonuje w okresie świąt  Bożego Narodzenia).

W celu jak najdokładniejszego przekazania ducha tamtych czasów, zespół gra na replikach instrumentów, takich jak gitara barokowa, fidel, skrzypce barokowe, wiolonczela, flet poprzeczny.

W repertuarze "La Folii" słuchacze znaleźć mogą polskie i zachodnioeuropejskie tańce dworskie, arie włoskie, pieśni, hymny, antyfony i motety autorstwa światowej sławy  kompozytorów, m.in. Dowlanda, Vivaldiego, Bacha, Haendla, Pergolesiego i innych. Repertuar polskiego Renesansu stanowią głównie utwory kompozycji Mikołaja Gomółki, Mikołaja z Krakowa oraz z Tabulatury Jana z Lublina. 

Poprzez różnorodny program koncertu wykonawcy pragną ukazać publiczności wielobarwność muzyki dawnej.

Koncert skierowany jest m.in. do uczestników konkursu "Magiczny Lublin Jagiellonów" - edycja 2019, współorganizowany z IV Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej w Lublinie oraz Oddział Miejski PTTK im. Aleksandra Janowskiego w Lublinie. 

Patronat nad konkursem sprawują: Prezydent Miasta Lublin Krzysztof Żuk, Marszałek Województwa Lubelskiego Sławomir Sosnowski, Lubelski Kurator Oświaty Teresa Misiuk. 

PROGRAM KONCERTU:

Jeszcze Marcinie - z tabulatury Jana z Lublina

Hajducki - z tabulatury Jana z Lublina

Kleszczmy rękoma - Mikołaj Gomółka

Szewczyk idzie po ulicy - z tabulatury Jana z Lublina

Nieście chwałę mocarze - Mikołaj Gomółka

Polnisher Tanz - ze zbioru Haussmana (1608)

Dobry taniec polski - Christian Loeffelhol z tabulatury organowej (1585)

Come again - John Dowland

4 Tańce Polskie - Valentin Hausmann

KOMPOZYTORZY:

Mikołaj Gomółka,(ur. ok. 1535 w Radoszkach, zm. po 30 kwietnia 1591, prawd. 5 marca 1609 w Jazłowcu) – polski kompozytor renesansowy i instrumentalista. Jego najbardziej znane, wydrukowane za życia i jedyne zachowane do dziś dzieło to „Melodie na psałterz polski” (oryginalnie: „Melodiæ ná psalterz polski, przez Mikoláiá Gomólke vczynioné”; wydane w drukarni Łazarza Andrysowicza w Krakowie w 1580), skomponowane do poetyckiego tłumaczenia psalmów biblijnych, dokonanego przez Jana Kochanowskiego; Poeta poprosił Gomółkę o dokomponowanie do jego Psałterza Dawidowego muzyki, a ten przyniósł gotowe dzieło ledwie kilka miesięcy później. Melodie zawierają 150 krótkich
utworów utrzymanych w układzie czterogłosowym, w technice nota contra notam.

Posiłkując się rytmiczną siłą akcentową kompozytor zachował niezwykłą wierność akcentacji języka polskiego.

Melodie są wyjątkowe w muzyce europejskiej z dwóch względów:

• jest to jeden z nielicznych tak wczesnych przykładów, w którym zarówno tekst jak i muzyka są najwyższej próby;
• jest to pierwsze znane opracowanie muzyczne wszystkich 150 psalmów.

Wyjątkowa prostota wykonawcza (nota contra notam, budowa zwrotkowa, melodie poszczególnych głosów utrzymane w średnim rejestrze), była zamierzeniem, o którym sam kompozytor pisze w przedmowie:

Są łacniuchno uczynione

Prostakom nie zatrudnione

Nie dla Włochów, dla Polaków

Dla naszych, prostych domaków

Mimo prostoty, pieśni nie są schematyczne – wiele z nich wykazuje wpływy różnorodnych tańców obcych i polskich (pawany, galiardy i in.), przy czym – co jest zupełną nowością w tym czasie – każda stara się oddać wiernie charakter tekstu.

Tabulatura organowa Jana z Lublina pochodzi z ok. 1538-1548 roku. Zbiór ten, stanowiący najcenniejszy zabytek muzyczny XVI-wiecznej Polski, przechowywany jest obecnie w oddziale Polskiej Akademii Nauk w Krakowi.

Jan z Lublina żył w XVI wieku, działał w Kraśniku, prawdopodobnie był członkiem zakonu kanoników regularnych laterańskich, ale nie posiadamy żadnych konkretnych wiadomości o jego życiu. ''Nie wiadomo kim był naprawdę: kopistą, spisującym utwory w tabulaturze zakonnikiem, bakałarzem, organistą, kolekcjonerem, teoretykiem czy kompozytorem?'' pisała Mieczysława Demska-Trębaczowa.

Zabytek pochodzi z klasztoru kanoników regularnych w Kraśniku, został sporządzony prawdopodobnie przez jednego z tamtejszych organistów. Tabulatura stanowi zbiór swobodnie zestawionych utworów, bez wyraźnie zaznaczonego planu tematycznego. We wstępie umieszczony jest traktat teoretyczny o opracowywaniu melodii chorałowych oraz przedstawione zostały reguły strojenia organów. Na repertuar zbioru składają się dzieła instrumentalne, a także transkrypcje utworów wokalnych oraz świeckie pieśni (polskie, niemieckie i francuskie), włoskie madrygały oraz tańce.

Niezwykłą wartość przedstawiają zawarte w Tabulaturze tańce. Zapisał ich Jan Lubelczyk aż trzydzieści sześć. Główni kompozytorzy reprezentowani w zbiorze to twórcy zagraniczni: Girolamo Cavazzoni, Henricus Finck, Clément Janequin, Josquin des Prés, Philippe Verdelot. Rodzimą twórczość reprezentują dzieła Mikołaja z Krakowa, Mikołaja z Chrzanowa oraz liczne utwory anonimowe.

Tabulatura sporządzona została starszym typem notacji organowej niemieckiej (na systemie kilkuliniowym zapisany jest nutami głos najwyższy kompozycji, pozostałe głosy zapisane są literami ułożonymi w rzędy pod nutami).

Valentin Haussmann (ur. w 1560 lub pomiędzy 1565–1570 w Gerbstedt,  przed 11 listopada 1613 lub ok. 1614) – niemiecki kompozytor i organista. Wykształcenie muzyczne otrzymał od swojego ojca. Przyczynił się do rozpowszechnienia w muzyce niemieckiej elementów stylu włoskiego, zwłaszcza w muzyce tanecznej i towarzyskiej. Wydawał opracowania włoskich pieśni w języku niemieckim. Pisał także własneutwory – pieśni, muzykę instrumentalną i utwory sakralne.

Istotne są związki artystyczne Valentina Haussmanna z Polską, gdzie przebywał przez jakiś czas przed 1602. Ponieważ kompozytor szczególnie interesował się muzyką taneczną, podróżował wiele i zbierał popularne melodie taneczne, które wykorzystywał w swoich utworach. W przedmowie do jednego ze swoich zbiorów Haussmann pisze, że tańce polskie „zebrał w Prusach i Polsce, gdzie z przyjemnością słuchał ich wykonywanych na instrumentach smyczkowych”. Prawdopodobnie chodzi tu o Prusy Książęce, którego
trzecią część ludności stanowili wówczas Polacy.