EKSPOZYCJA ARCHEOLOGICZNA W KRYPTACH NAWY GŁÓWNEJ:

W czasie prac renowacyjnych dzięki badaniom georadarowym, stwierdzono pod posadzką kościoła dziewięć krypt. Cztery z nich można dziś oglądać. Dwie dzięki specjalnym przeszkleniom (zlokalizowane są w nawie bocznej i kaplicy Grunwaldzkiej) oraz dwie w nawie głównej do których można wejść.

Pierwsza krypta obecnie rozparta jest pomiędzy fundamentami łuku tęczowego, wzniesionego z białego kamienia. Po prawej stronie stoją zrekonstruowane trumny z epitafiami Gabryeli Łucji Krukowiec (Wizytki) i Doroty Moińskiej (Brygidki) która przeżyła 101 lat! Nowo wybudowane przejście prowadzi do kolejnej krypty. To największa sala podziemna, gdzie składano zmarłych. Obecnie znajduje się tu ekspozycja prezentująca dzieje świątyni oraz w niej pochowanych sióstr zakonnych.

Po lewej stronie ustawione są trzy tablice szklane. Na pierwszej z nich znalazły się epitafia z trumien wydobytych w czasie prac archeologicznych. Te, które zachowały się w pełnym brzmieniu, a pierwotnie były umieszczane na bokach trumien sióstr Wizytek przytoczono z zachowaniem stylu pisma, oryginalnego brzmienia a nawet błędów ortograficznych i literowych. Należy zwrócić uwagę, że wszystkie napisy żałobne Wizytek zostały skonstruowane w myśl tego samego schematu: na początku pada zwrot ta ukochana/ kochana siostra, po czym podawane jest imię i nazwisko zmarłej, a następnie data śmierci, zaczynająca się od słów dokończyła/dokonała biegu życia swego. Dalej umieszczony jest zwrot profesyi świętej oznaczającej ilość lat spędzonych w zakonie. Epitafia kończą się zawsze sformułowaniem zostawiła nam wonność cnót swoich. Od tej reguły odbiega pierwsze epitafium - Doroty Moińskiej, ostatniej ksieni, przełożonej zakonu brygidek, który zarządzał obiektem przez ponad 400 lat.

Na tablicy po prawej stronie umieszczono epitafia i ich fragmenty, które nie zachowały się w pełnej formie.

Na środkowej tablicy zaprezentowano schematyczny zapis funkcji i dziejów kościoła. Kolor jasnoniebieski oznacza przebieg współczesnych murów kościoła i rektoratu. Spod niego wyłania się granatowy obrys świątyni z pierwszej fazy czyli z drugiej połowy XIV wieku, a więc z czasów poprzedzających fundację Władysława Jagiełły. Na północ od korpusu kościoła, wykreślony zostały przebieg murów ogrodzeniowych. Ten, bardziej po lewo, wyznacza zasięg własności zakonnej i cmentarza. Po środku, od kaplicy Grunwaldzkiej, ku górze wybiega mur oddzielający przestrzeń grzebalną od ogrodów męskiej części zgromadzenia św. Brygidy. W prawym, górnym narożniku tablicy, pod murami rektoratu kolorem ciemnozielonym oznaczono fragment podpiwniczenia, które wiązać można z gotycką siedzibą mnichów zakonu Św. Brygidy.

We wnętrzu kościoła wykreślono różnobarwne figury. Czerwone prostokąty oznaczają zasięg krypt, gdzie prowadzono eksplorację pochówków, zaś pomarańczowe ­ informują o lokalizacji innych krypt, które zostały zinwentaryzowane. Do tego należy dołączyć lokalizację tumb grobowych - oznaczonych jako fioletowe prostokąty. W wieży, nawie głównej i bocznej brązowymi krzyżykami wyrysowany został zasięg grobów ziemnych.

W gablotach umieszczone zostały dewocjonalia - medaliki i krzyżyki. Wszystkie zostały znalezione w kryptach. Nad każdym zabytkiem umieszczonym w gablocie znajduje się zdjęcie awersu i rewersu.

W gablotach dominuje wizerunek św. Ignacego Loyoli, założyciela zakonu Jezuitów. Św. Ignacy Loyola, często przedstawiany jest na jednym medaliku ze św. Franciszkiem Ksawerym - współzałożycielem zakonu jezuitów.

W drugiej gablocie, oprócz owalnych medalików zobaczymy także egzemplarz w kształcie tarczy. Na nim znajduje się wizerunek Maryi z Jezusem oraz Świętego Leonarda z Limoges - rycerza i pustelnika. Poniżej umieszczony został zabytek opisany jako "cudowny medalik", nazywany także jako Medalik Niepokalanego Poczęcia.

Stojąc przed ostatnią z gablot prezentującą medaliki dostrzegamy wiele wizerunków maryjnych: Matka Boża Jarosławska, Matka Boża Wniebowzięta, "cudowny medalik", Maryja z Jezusem, Matka Boża Różańcowa, Matka Boża Berdyczowska, Matka Boża Częstochowska, Matka Boża Poczajowska, Matka Boża Tafferi - zwana również Pietą. Na rewersie tego, ostatniego zabytku widnieje postać św. Jana Nepomucena praskiego kanonika i męczennika z końca XIV wieku.

W ostatniej gablocie umieszczono krzyżyki i ich ozdobne fragmenty oraz postacie Chrystusa. Wśród tych zabytków spotkamy formy wykonane z popularnych i tanich metali - miedzi oraz brązu. Obok nich połyskują egzemplarze odlane ze srebra. Najbardziej niezwykłym przedmiotem jest krzyż z podwójnym ramieniem - patriarchalny, nazywany także caravacca od miasta o tej samej nazwie w południowo-wschodniej Hiszpanii.

Dalej, pod łukiem sklepienia, za przeszkleniem umieszczono zrekonstruowane habity, w których pochowane zostały siostry Brygidki. Na głowie, zamiast welonu, znajduje się typowa tylko dla tego zgromadzenia korona. Same stroje są bardzo zgrzebne i niesłychanie mocno znoszone. Przyglądając się dokładniej dostrzeżemy jak wiele razy były one łatane. Fragmenty oryginalnych habitów zostały poddane konserwacji i umieszczone na współczesnym materiale. Na szyi jednego z manekinów zawieszony jest drewniany krzyżyk z postacią Chrystusa.

W kolejnej gablocie, po lewej stronie umieszczono wianek grobowy wkładany na głowę osobom, które zmarły jako niewinne. Ten egzemplarz pochodzi z grobu młodej dziewczyny, wykonany jest ze srebrnych drutów i wstęg. Pierwotnie przyozdobiony był w bardzo filigranowe kwiatki, ale nie wytrzymały one próby czasu, dlatego do rekonstrukcji wykorzystano współcześnie wykonane płatki.

W ostatniej gablocie zaprezentowano przedmioty wykonane ze skóry i metalu. Wśród nich najwięcej pasów i klamer. Obok na podwyższeniu umieszczone zostały zawieszki mogące tkwić przy księgach. Dalej jest obrączka srebrna z grawerowaną inskrypcją, mosiężne okucie pasa z gotyckim napisem. Warto zwrócić uwagę na pieczęć herbową w formie niewielkiego stempla.

EKSPOZYCJA ARCHEOLOGICZNA W KAPLICY GRUNAWLDZKIEJ
(ŚW. JUDY TADEUSZA)

Krypta w kaplicy Grunwaldzkiej (kaplica św. Judy Tadeusza)  wyróżnia się na tle pozostałych kamienną konstrukcją ścian i sklepień. Jednak zejście tu, z racji gabarytów, jakiejkolwiek osoby byłoby niebezpieczne, czy wręcz niemożliwe. Dlatego uczytelniony i zakonserwowany korytarz wejściowy przykryty został taflą szklaną, przez którą możliwy jest wgląd do wnętrza pomieszczenia. Odpowiednie podświetlenie, z perspektywy posadzki świątyni pozwala dostrzec kunszt kamieniarski mistrzów, którzy wznieśli tę salę.

W ramach aranżacji wnętrza krypty umieszczono trumny. W tej sali spoczywały sarkofagi sióstr Wizytek - wobec braku dobrze zachowanych trumien, zostały umieszczone rekonstrukcje wraz z odtworzeniem epitafiów. Na jednym poziomie ustawiono dwa pochówki, tak jak to zarejestrowano w czasie prac archeologicznych. Umieszczono kamery, która umożliwia dokładniejsze oglądanie wnętrza. Monitor jest zlokalizowany w wieży kościoła.

EKSPOZYCJA ARCHEOLOGICZNA KRYPTY W NAWIE BOCZNEJ

Ostatnią krypta, którą można została przeznaczona na cele wystawiennicze, jest krypta w nawie bocznej. W czasie prac archeologicznych zostało odsłonięte wejście do niej, a w dalszej kolejności wybrana była ziemia przemieszana z gruzem, która wypełniała całą podziemną przestrzeń. Poniżej niej, nadal zalega poziom lessu przemieszanego ze szczątkami ludzkimi oraz elementami wyposażenia trumien.

W trakcie prac archeologicznych odsłonięta została także klatka schodowa, dla potrzeb ekspozycji, historyczne wejście zostało odpowiednio zabezpieczone i wzmocnione. Natomiast we wnętrzu wystawiono zrekonstruowane trumny sióstr Brygidek oraz Wizytek. Kondycja sarkofagów nie pozwalała na ich konserwację i przeznaczenie do celów ekspozycyjnych. Jednak zebrane dane pozwoliły na wykonanie ich wiernych kopii, łącznie z odtworzeniem kształtu oraz sposobu zdobienia, w tym szczególnie epitafiów. Z uwagi na ilość miejsca oraz dostępność dla turystów wyeksponowano trzy trumny, które można dostrzec z powierzchni kościoła.