Dekoracja plastyczna prezbiterium: płaskorzeźba w stiuku w stylu renesansu lubelskiego z pierwszej połowy XVII w.
Za czasów ksieni Agnieszki Jastkowskiej /1589-1630/ i Doroty Firlejówny /1632-1660/ prezbiterium przesklepiono kolebką z lunetami i pokryto dekoracją sztukatorską w stylu renesansu lubelskiego. Podobna dekoracja powstała w południowym skrzydle klasztoru.
Sklepienie kolebkowe z trzema parami lunet. W polu kolebki pośród żeber medaliony w których występuje plastyczna dekoracja figuralna i roślinna. Żebra półkoliste w przekroju i spłaszczone, zdobione kimationem wolich oczu /boki/ i astragalem /grzbiet/. U nasady sklepienia w tle ścian kapitele gzymsowane /imposty/ od których zwisy zdobione uskrzydloną głową i draperią pod szyją /4 pary/. W szczycie sklepienia 5 geometrycznych pól, w których umieszczono: hierogram Marii, głowa serafa, rozeta z kiścią winnego grona, rozeta iglasta i rozeta wirująca. W polach konchy para arabesek z wazonem. Na spływach kolebki 3 pary medalionów, w których para aniołów i 4 ewangeliści. W podniebiach lunet przepołowione pola geometryczne mieszczą parami uskrzydlone głowy, girlandy owocowo - warzywne, palmety liściaste w transpozycji ornamentu małżowinowego i chrząstkowego. Całość malowana bielą.
Figury 4 ewangelistów na sklepieniu prezbiterium
Postacie w lekkim kontrapoście. Na lewych dłoniach otwarte księgi. Św. Marek jedynie przyciska do piersi księgę zamkniętą. Dłonie prawe rozchylone szerokim gestem na bok. U stóp atrybuty ewangelistów: lew - św. Marka, anioł - św. Mateusza, wół - św. Łukasza, orzeł - św. Jana. Na długich sukniach draperie płaszczy. Pod stopami konsola wolutowa z gzymsem wierzchu. Tło postaci zamknięte owalną ramą stiukową, zdobioną kimationem wolich oczu i astragalem.
Figury pary aniołów na sklepieniu prezbiterium
Być może przedstawione pary aniołów na wzór Zwiastuna Gabriela z palmami zwycięstwa w dłoniach posiada wymowę symboliczną. Kościół stanowi wotum Władysława Jagiełły za zwycięstwo nad Krzyżakami przepowiadane przez św. Brygidę.
Postacie w lewo, w lekkim kontrapoście. W prawej wyciągniętej przed siebie dłoni palma, symbol zwycięstwa, lewa złożona na piersiach. Na długiej sukni krótka, przepasana tunika. Suknia nadwieszona mad lewym kolanem nie kryje nogi. Skraje sukni i tuniki drapowane podwiewem wiatru. Włosy w2w grubych puklach rozsypane na szyję po obu stronach głowy, nad czołem spiętrzone w czub. Pod stopami konsola z pary wolut i koboszonu. Wierzch konsoli gzymsowany. Całość malowana bielą kredową - wapienną.
Dekoracja plastyczna wsporników sklepienia prezbiterium Od gzymsowych wsporników nasady sklepienia w kształcie kapiteli toskańskich, półkoliste tarcze zwisów, w których tle uskrzydlona głowa z chustą pod szyją. W tle głowy palmeta. W obu górnych narożach ślimacznice taśm rozwiniętych liściaste. W spodzie tarczy taśma rwie się i kształtuje w motyw małżowiny usznej.
Dekoracja plastyczna trzech par lunet sklepienia prezbiterium
W trzech parach lunet występują pary dekoracji roślinno - figuralnej. Od łuku tęczowego kościoła:
- palmety liści mięsistych w transpozycji ornamentu małżowinowo - chrząstkowego
- girlanda owoców, liści i jarzyn rozmieszczona na draperii. Wyróżnia się liść winnego grona, grusza, marchew, melon.
- uskrzydlona głowa z chustą pod szyją i liściastym zwisem. Liść mięsisty w transpozycji ornamentu chrząstkowo - małżowinowego.
Kościół w zrębie muru gotycki, był intensywnie przebudowywany przez siostry brygidki od końca XVI do ok. poł. XVII wieku. Zakonnice wprowadziły wówczas wiele zmian, m.in. sklepienie, gdyż dotychczas wnętrze świątyni było przykryte stropem drewnianym. Kolebkowe sklepienie prezbiterium ma głębokie wycięcia lunetowe, które determinują układ umieszczonych na nim przedstawień. Około 1640 roku zyskało bardzo atrakcyjną dekorację w typie renesansu lubelskiego. W tej późnej fazie rzeźbiarze posługiwali się zarówno matrycami, przy pomocy których wyrabiali ozdobne listwy, które w tym prezbiterium układają się w wiązki promieni, tworzyli również z tzw. "wolnej ręki", co oznacza, że rzeźbili w stiuku niepowtarzalne formy, w kształcie duże i ciężkie. Tą metodą wykonano po środku sklepienia, wzdłuż osi kościoła szereg symboli, od ołtarza głównego: anioła pomiędzy dwoma księżycami, monogram NMP w płomienistym otoku, serafina, rozetę z winnym gronem, ośmioramienną gwiazdę oraz wirującą rozetę. Sens, który plastycznie obrazuje ten zespół symboli możemy zrozumieć, odnosząc się do pism mistycznych św. Brygidy. Trzy z nich wyobrażają podstawowe elementy duchowości brygidiańskiej: kult człowieczeństwa Chrystusa, co wyobraża ośmioramienna gwiazda, kult Eucharystii - winne grono oraz kult Maryi - monogram Maryi. Anioł pomiędzy księżycami, rzadko stosowany symbol, mówi nam o dobrowolnej decyzji aniołów - ale i ludzi - wyboru pomiędzy dobrem a złem. Natomiast wirująca rozeta plastycznie obrazuje natchnienie Boże. Obecność serafina podpowiada, że zostało nam pokazane najświętsze miejsce w niebie. W symbolicznym skrócie przedstawiono więc w tym zespole symboli warunki osiągnięcia zbawienia przez człowieka, żyjącego na ziemi, który zgrzeszył przez nieposłuszeństwo, ale dzięki męce Chrystusa i poświęceniu Maryi człowiek tak jak dobrowolnie upadł tak i dobrowolnie może się nawrócić poprzez szczerą modlitwę i dobre uczynki.
Pokazano nawet sposoby uzyskania zbawienia żyjąc na ziemi, ale w rzeczywistości klasztoru. Na skłonie sklepienia bowiem, uznawanym za symboliczne zetknięcie się nieba i ziemi, widzimy cztery postacie Ewangelistów z ich typowymi atrybutami, anioły z ruzgami oraz naczynia z bujnymi roślinami. Ewangeliści pokazali ludziom drogę do Boga, aniołowie pomagają im doskonalić się duchowo, podobnie jak i reguła zakonu Najświętszego Zbawiciela, która została tu przywołana poprzez rośliny w donicach.
W wyniku badań przeprowadzonych przy okazji prac remontowych okazało się, że przedstawienia na sklepieniu prezbiterium były pierwotnie podkolorowane i w tej oryginalnej postaci możemy je obecnie oglądać. W wyniku tych prac konserwatorskich zyskaliśmy kolejne ozdoby prezbiterium: czyli cztery obrazy pochodzące z dawnego wystroju kościoła. Najcenniejszy dla tego miejsca jest wiszący najbliżej ołtarza głównego, po prawej stronie przedstawiający Wniebowzięcie NMP. Przez długie lata, przypuszczalnie od I poł. XVII w. do 1861 roku, znajdował się w ołtarzu głównym w tym kościele. W wieku XIX siostry wizytki, które były gospodyniami kościoła i klasztoru w latach 1855-1882, wprowadziły wielkie zmiany w wystroju kościoła. Usunęły dotychczasowe ołtarze, konfesjonały brygidiańskie, aby wmontować tu własne, przeniesione ze zniszczonej świątyni. Obecny ołtarz główny pochodzi już z początku XX wieku, kiedy wnętrze tego kościoła zyskało jednorodny, neogotycki wystrój.
W obrazie Wniebowzięcia Maryi większą część górnej kompozycji wypełnia Jej wyolbrzymiona postać. W dolnej - widzimy grono apostołów zebranych wokół grobu, który wypełniony jest różami. Jest to typowe przedstawienie dla tego typu ikonograficznego - chwałę Maryi podkreślają dodatkowo chóry anielskie. Ale w kontekście treści przedstawień ukazanych na sklepieniu, przedstawienie to nabiera dodatkowego znaczenia. Maryja została wzięta do nieba, gdyż w trakcie swojego życia na ziemi osiągnęła pełnię cnót. Św. Brygida pisze o sprawiedliwości, czystości i pokorze, ale przede wszystkim wielkiej miłości do Boga. Przypominają o tym w obrazie róże znajdujące się w Jej grobie. Scena ta ponadto obrazuje - zgodnie z wezwaniem kościoła - Maryję Zwycięską, gdyż współdziałała ze swoim Synem w pokonaniu zła. Maryja rozkłada szeroko ręce do tych, którzy dążą do doskonałości, mając Ją za wzór. Z pism św. Brygidy dowiadujemy się również o tym, że Apostołowie pozostają wzorem doskonałej wiary. Obraz ten integralnie związany z symbolami umieszonymi na sklepieniu, dopowiada o warunkach, które należy spełnić, aby się zbawić.
Do kogo skierowany był przekaz tego obrazu? W tym kościele przedstawienie to mogły oglądać jedynie zakonnice brygidiańskie oraz ich duszpasterze. Wprawdzie kościół był dostępny również nowicjuszkom, a nawet wiernym, ale dla nich przeznaczono kaplicę oraz nawę boczną. A z takiej perspektywy prezbiterium nie jest w pełni widoczne.
Opracowała: Lidia Kwiatkowska-Frejlich